Döviz fiyatlarının artması, dövizle işi olsun ya da olmasın özellikle de son dönemde yaşadıklarımızın da gösterdiği üzere insanları endişelendiriyor. Doğrudan olmasa da birçok açıdan tabii ki tüm çevreler bu artışlardan etkileniyor. Hem siyasi kulislerde hem de iki vatandaş ne zaman bir araya gelse artık en çok konuşulan konular arasında yer alıyor.
Döviz artışından en çok etkilenen kesim sık sık gerek iş gerekse başka amaçlarla yurt dışına gidip gelenlerdir. Türk parasının değerindeki düşüşün en net ve doğrudan farkındalığını da maalesef yurt dışında harcama yaptığınızda anlarsınız. Küçük bir örnekle anlatayım: Yurt dışına gittiğinizi ve bir suya 3 euro verdiğinizi düşünün. Bir şişe su için ödediğiniz bu miktarı TL’ye çevirin. İşte, her sabah uyandığınızda, son zamanlarda çoğumuzun yaptığı gibi, döviz ne kadar oldu acaba sorusuyla kurlara bakma ve fiyat artışlarını takip etme alışkanlığımızla kafadan hesapladığınız bu rakam size paramızın değerinin ne kadar düştüğünü acı bir şekilde gösterir; öyle ki su boğazınızda kalır.
Tüm bunlara rağmen, son zamanlarda yapılan “Uluslararası Seyahat ve Turizm Araştırması”[1] sonuçlarına göre, önümüzdeki yıllarda uluslararası seyahatlerde tüm dünyada büyük bir artış yaşanacağı, “Uluslararası Harcamalar Araştırması”na[2] göre ise tüketicilerin kendi ülkelerinde kartla yurt dışında nakit olarak harcama yaptıkları ortaya çıkmış.
İster nakit ister kartla alışveriş yapın, benim, siz dostlarıma, özellikle yurt dışına birlikte çıktığım dostlarıma tavsiyem, alışveriş yaparken mutlaka önce TL’ye çevirin ve hangi ürünü alacaksanız o ürünü satın almaya bu aşamadan sonra karar verin ama söz konusu yemekse TL’ye çevirmeden anı yaşamanızı tavsiye ederim.
Tabii ki sorun yalnızca bu anlattıklarımla sınırlı değil. Bir de döviz borcu olan insanlarımız var. Onlar, döviz ne zaman yükselse büyük bir korku yaşarlar. Çünkü borçları durduğu yerde artar, bir iken iki olur, üç olur… Hâliyle paniğe kapılırlar. Söylemek belki kolay olacak ama döviz borcu yapmadan önce çok iyi düşünmek gerekir; tüm konjektürleri iyi hesaplamak gerekir. Soruna çözüm olabilir umuduyla bu noktada Türk Borçlar Kanunu’na bir göz atılabilir. “Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü durum”lar[3] için geçerli olan “Aşırı ifa güçlüğü”nün hangi durumlarda ve ne için geçerli olduğu araştırılabilir. Bir umut…
Dahası var. Ham maddesini yurt dışından getiren üretici, Türkiye’de ürettiği ürünlere zam yapmak zorunda kalır. İthalatçılar, döviz %1 artsa kendilerini korumak için %10 fiyat artışına giderler.
Ülkenin büyük bir çoğunluğunun geliri Türk lirası olduğu için döviz her arttığında maalesef yurdum insanının alım gücü düşer. Tüm bunlar uzun dönemli sorunlara neden olur.
TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesi ülke insanının, ülkenin kaybetmesidir.
Peki ne yapılabilir? Vatandaş olarak biz ne yapabiliriz? Eğer varsa elimizdeki dövizlerimizi bozdurabiliriz; döviz düşer mi düşmez mi tartışılır ama bence çok da etkili bir çözüm olmaz. Ama üretirsek, ürettiğimizi yurt dışına satarsak ve yurt dışına olan bağımlılığımızı azaltırsak TL değer kazanır, döviz kurları düşer.
[1] https://indigodergisi.com/2016/12/yurtdisi-seyahat-harcamalari-artacak/
[2] http://www.maxihaber.net/uluslararasi-harcamalar-arastirmasindan-ilginc-sonuclar-cikti/
[3] http://hukukdestegi.com/tr/2016/11/03/asiri-ifa-guclugu/
